Spięcia, krzywizny, uciążliwy ból – to problemy, z którymi borykają się nie tylko jeźdźcy. Konie też mają problemy ze sprawnością i zaangażowaniem w treningi, dlatego fizjoterapia koni zyskuje coraz większą popularność. Wizyta wierzchowca u fizjoterapeuty to żaden kaprys, tylko część opieki nad czterokopytnym przyjacielem. Jednak o ile konie zaczynają dostawać tę opiekę, której potrzebują jako sportowcy, tak sami jeźdźcy zaczynają zapominać o sobie i o tym, że ich sprawność jest tak samo ważna.

Z tego artykułu dowiesz się w jaki sposób możesz pomóc sobie i swojemu wierzchowcowi wykrywać oznaki i objawy uszkodzeń mięśniowych we wczesnych fazach oraz jak reagować, by osiągać maksimum sportowych możliwości.

Na początku musisz zapoznać się z podstawową fizjologią układu mięśniowego, zasadami współdziałania mięśni i oddziaływania sił przeciążeniowych na organizm. Dlaczego? Bo uszkodzenia mięśni są najczęstszymi kontuzjami w sporcie. Są one też przyczyną nieskutecznych, nieprawidłowych i niezrównoważonych sposobów poruszania się. Musisz pamiętać, że nadmierne zmęczenie, stłuczenie, zanik połączeń nerwowych powodują uszkodzenia mięśni i mogą prowadzić nawet do wykluczenia ze sportu.

Aby spełniać swoje ambitne marzenia sportowe, należy wyznaczyć optymalne obciążenia treningowe, zwracając szczególną uwagę na zdrowie swoje i wierzchowca. Żaden organizm nie będzie znosił intensywności, nawet tej umiarkowanej, jeśli nie będzie regenerował sił. Odpowiednio dozowana i stosowana fizjoterapia, daje szansę zmniejszenia negatywnych skutków zmęczenia i przygotowania do kolejnych treningów. Ingerując w proces wypoczynku i regeneracji ustroju, należy to robić zgodnie z nowoczesną wiedzą na temat wysiłku, psychologii i technologii treningowej.

Muskulatura

Koń posiada około 700 mięśni szkieletowych, człowiek w przybliżeniu ma ich 500. Przekształcają one energię chemiczną w ruch i odpowiadają za stabilizację stawów. Umożliwiają też zachowanie określonej postawy. Wprowadzanie ciała w ruch odbywa się za pomocą skurczów. Wiedza na ich temat pozwoli ci na większą wyrozumiałość w stosunku do swojego konia podczas treningu.

Mięśnie posiadają włókna wolno kurczące się, które pracują powoli, ale są bardziej wytrzymałe i włókna szybko kurczące się, które są większe ale kurczą się gwałtownie, dlatego łatwo ulegają zmęczeniu. Każdy koń (podobnie jak człowiek), posiada obydwa rodzaje włókien mięśniowych. Przewaga w ich ilości decyduje o predyspozycjach fizycznych do określonych zadań. Dlatego możesz trenować danego konia tak, by osiągał maksimum możliwości, natomiast nie masz wpływu na jego uwarunkowanie genetyczne. Inaczej mówiąc konia zimnokrwistego nie wytrenujemy na tor wyścigowy, tak jak zawodnika walk ciężkich nie uczynimy sprinterem.

Mięśnie stanowią ponad 60% masy cała konia, 60-80% masy ciała człowieka. Najczęściej do kontuzji dochodzi poprzez sumujące się mikrourazy. Mięśnie składają się z tysięcy włókien mięśniowych tzw. miofibryli. Czynność ich pracy kontrolowana jest za pośrednictwem układu nerwowego, który przesyła informacje do wszystkich partii ciała za pomocą komórek nerwowych- neuronów. Do ograniczenia ruchomości w danym obszarze, może dojść na skutek przekazywania impulsów za pośrednictwem układu nerwowego z miejsca urazu do mózgu, który w odpowiedzi daje sygnał mięśniom do ograniczenia ruchu aby „chronić” uszkodzony obszar.

W jeździectwie najbardziej niebezpieczne są skurcze ekscentryczne, występujące np. przy gwałtownych zatrzymaniach lub lądowaniu po skoku. Jednak pamiętaj, że każdy koń jest inny i inaczej reaguje, dobra znajomość ciała twojego konia, pozwoli ci dostrzec najmniejsze zmiany, takie jak: opuchlizna, ból przy dotyku lub podczas ruchu, zwiększenie napięcia, usztywnienie czy podwyższona temperatura tkanki.

Najczęstsze zabiegi stosowane w fizjoterapii przy urazach mięśniowych to:

• masaż,
• fizykoterapia (laser, ultradźwięki, magnetoterapia),
• terapia punktów spustowych,
• terapia powięziowa,
• kinesiotaping.

W obecnych czasach fizjoterapia stała się powszechną metodą wspomagania regeneracji organizmu, który nieustannie narażony jest na uszkodzenia i kontuzje.

Wpływa korzystnie na stan psychiczny człowieka i konia. I to dzięki tym pozytywnym aspektom znalazła ogromne zastosowanie w sporcie. Zawodnicy podczas treningów ulegają rozmaitym kontuzjom i urazom, co powoduje spadek ich kondycji fizycznej. Jednak fizjoterapia to nie tylko leczenie powstałych już urazów, znajduje również swoje zastosowanie w profilaktyce.

Różnorodność metod daje fizjoterapeutom możliwość dostosowania zabiegów najlepszych dla danego organizmu. Proces odnowy biologicznej jest bardzo korzystny i ma coraz szersze grono zwolenników, którzy nie wyobrażają sobie uprawiania sportu bez zabiegów odnawiających. Nie można także pominąć faktu, że każda dyscyplina sportu – w tym jeździectwo – ma swoją specyfikę, która wymusza odrzucenie rutyny w planowaniu oraz wymaga odrębnego podejścia.

Z punktu widzenia fizjoterapeuty każda konkurencja jeździecka jest zupełnie inna. Diametralnie różnie przygotowują i koncentrują się skoczkowie, ujeżdżeniowcy, dżokeje, zawodnicy WKKW, woltyżerki, powożenia, a jeszcze inaczej osoby uprawiający sport jeździecki rekreacyjnie. Tylko dokładne poznanie każdego zawodnika w parze ze swoim wierzchowcem oraz przyswojenie specyfiki danej dyscypliny przez fizjoterapeutę pozwoli na optymalne przygotowanie fizyczne sportowców do startu i do osiągnięcia przez nich sukcesu.

Należy również przyznać, że fizjoterapia koni, a w szczególności masaż – do niedawna była lekceważona nawet przez tych, którzy z tymi zwierzętami obcują na co dzień. Na przestrzeni kilku lat świadomość ludzka i zrozumienie, że koń też jest sportowcem ogromnie wzrosła i zaczęła cieszyć się ogromnym zainteresowaniem, a gromadzone informacje, badania i wiedza na temat rehabilitacji koni jest coraz większa z roku na rok.